اشتباه در پرداخت يارانه نقدي

[learninweb]

اشتباه در پرداخت يارانه نقدي
كاهش نرخ سود بانكي خطرناك است
دنیای اقتصاد- تئوریسین اصلی هدفمندی یارانه‌ها در تازه ترین اظهار نظر خود پرداخت یارانه نقدی به مردم را روش درستی ندانست و تاکید کرد که این روش هم در افکار عمومی و هم در میان سیاست گذاران انحراف ایجاد کرده است. به گفته پژویان، سياست‌گذاران با حرکت به سمت يارانه‌هاي نقدي که او آن را «ناعادلانه» توصیف کرده، از بحث اصلي در قانون هدفمندي که اصلاح نظام قيمت‌ها و قيمت‌هاي نسبي بوده، غافل شده‌اند. پژویان همچنین کاهش نرخ سود بانکی با هدف کمک به بخش تولید را «خطرناک و غیرکارشناسانه» برشمرد.
تئوریسین هدفمندی یارانه‌ها تحلیل کرد
اشتباهات سیاست‌گذارانه در پرداخت یارانه نقدی
دنیای اقتصاد- جمشید پژویان، رییس شورای رقابت و تئوریسین اصلی طرح هدفمندی یارانه‌ها در دولت، در تازه‌ترین اظهار نظر خود پرداخت یارانه نقدی به مردم را روش درستی ندانست و تاکید کرد که پرداخت يارانه نقدي تا حدودي در افكار عمومي «انحراف» ايجاد كرده و باعث شده تا مجريان اين طرح هم در مساله سياست‌گذاري «منحرف» شوند.
این اقتصاددان که از وی به عنوان یکی از نظریه‌پردازان برنامه‌های اقتصادی دولت از جمله هدفمندی یارانه‌ها یاد می‌شود، در یک میزگرد اقتصادی که در خبرگزاری ایرنا با حضور بهنام ملکی استاد دانشگاه علامه طباطبايي و تورج حریرچیان كارشناس ارشد مسائل اقتصادي برگزار شد، اعلام كرد که پرداخت يارانه‌ها يك «روش دائمي» نيست، بلكه براي دوران گذار از يك نظام ناكارآمد حمايتي به يك نظام كارآمد است. ضمن آنکه به گفته پژویان، بحث اصلي در قانون هدفمندي يارانه‌ها «اصلاح نظام قيمت‌ها و قيمت‌هاي نسبي» بوده است. به نظر می‌رسد آن‌گونه که پیش از این نیز شواهد نشان داده است اظهارات رییس شورای رقابت نشانگر تغییراتی در سیاست‌گذاری‌های دولت در پرداخت یارانه نقدی باشد؛ چراکه وی در این میزگرد یارانه نقدی را دائمی ندانسته و همچنین بر حذف داوطلبانه یارانه نقدی اقشار مرفه و نیز جایگزینی نظام کارآمد تامین اجتماعی و ماليات بر مجموع درآمدها جهت دسترسي به يك نظام رفاهي برای کمک به دهک‌های پایین اشاره داشته و در عین حال بر پرداخت تسهيلات به تولید برای تغییر تکنولوژی نیز تاکید کرده است.
پرداخت يارانه‌ دائمي نيست
پژويان در این نشست درباره امكان سه برابر شدن پرداخت يارانه‌ها به مردم تصریح کرد: مساله اصلي در واقع اين نيست كه رقم اين يارانه‌ها چقدر است، به‌طور كلي پرداخت يارانه‌ها يك روش دائمي نيست، بلكه براي دوران گذار از يك نظام ناكارآمد حمايتي به يك نظام كارآمد است.
وی با تاکید بر اینکه پرداخت يارانه نقدي تا حدودي در افكار عمومي «انحراف» ايجاد كرده و باعث شده تا مجريان اين طرح هم در مساله سياست‌گذاري منحرف شوند، افزود: در كشور‌هاي پيشرفته به جاي پرداخت يارانه نقدي براي حمايت از افراد جامعه از نظام تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌ها و نظام ماليات مجموع استفاده مي‌كنند، اما ما فاقد چنين نظامي هستيم. به گفته پژویان، نبود نظام گسترده و عميق تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌هاي ناكارآمد و نداشتن ارتباط بهره‌وري ميان كارآيي و پرداخت‌ها و نبود ماليات مجموع درآمد كه يك ابزار كليدي توزيع درآمد در دنيا به شمار مي‌رود، باعث شده تا سياست‌گذاران اين قانون به سمت يارانه‌هاي نقدي و ناعادلانه قدم بردارند و غافل از آن هستند كه بحث اصلي در قانون هدفمندي يارانه‌ها اصلاح نظام قيمت‌ها و قيمت‌هاي نسبي بوده است. وی دليل به هم ريختن تعادل میان سبد مصرف‌كننده و سبد توليد‌كننده را يارانه‌هايي دانست كه به بازار داده مي‌شود و افزود: اين يارانه‌ها باعث مي‌شود تا نسبت قيمت‌ها از آنچه خود نظام اقتصادي ديكته مي‌كند، خارج شود و از بيرون به وسيله سياست‌گذاران نسبت قيمت‌ها تعيين شود. پژویان افزود: پس مي‌توان گفت كه دخالت در نسبت قيمت‌هاي واقعي موجب به هم ريختگي مي‌شود. رییس شورای رقابت با بیان اینکه من اقتصاددان هدف اصلي خود را اصلاح نظام قيمت‌ها و دادن علامت صحيح و درست به اقتصاد قرار داده‌ام، تصریح کرد: اقتصاد يك علامت بيشتر ندارد و آن هم «قيمت» است كه باعث مي‌شود تا مسير اقتصاد را به سلامت طي كنيم. يعني قيمتي كه ناشي از واقعيت اقتصاد باشد و بازار آن را تهيه كند.
مهم‌تر از اينكه قيمت‌ها تا چه حد در بازار به تنهايي دچار انحراف هستند، قيمت‌هاي نسبي است؛ يعني قيمت چاي نسبت به قيمت قند مهم است وگرنه به طور مطلق اهميت ندارد كه قيمت چاي و قندان به‌طور جداگانه چقدر است. آنچه اختلال ايجاد مي‌كند به هم ريختگي قيمت‌ها است كه سال‌هاي طولاني در اقتصاد كشور بوده است.
ثروتمندان صرف‌نظر کنند
رییس شورای رقابت بهترين راه را صرف‌نظر کردن افراد ثروتمند جامعه از گرفتن يارانه دانست و افزود: بر ‌اين اساس سهمي كه براي فقرا باقي مي‌ماند بيشتر است، اما تاكيد مي‌كنم كه اين روش حمايت نيست، زيرا روش حمايت پايدار از روش‌هاي اصلاحاتي است كه در نظام تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌ها و ماليات مجموع درآمد ايجاد مي‌شود. وی افزود: در دنيا روش‌هاي مختلفي براي حمايت از افراد فقير وجود دارد، اكنون حمايت اقشار كم درآمد در كشورهاي ديگر به صورت در نظر گرفتن مكاني براي جاي خواب و غذا است و اينكه براي حمايت مردم به آنها يارانه بدهيم، روش درستي نيست، چه برسد به اينكه بخواهيم آن را سه برابر هم بكنيم.
شيوه پيشنهادي حذف پردرآمدها
ملكي دیگر استاد دانشگاه نیز در اين نشست تاکید کرد: من موافق پرداخت نكردن يارانه‌ها نيستم. به نظر من در مورد 70 درصد مصرف‌كنندگان سياست درستي اتخاذ شده است، اما در مورد يكي دو دهك جامعه كه سر‌پرستان آنها دچار ناهنجاري اجتماعي هستند، از طريق كارت هوشمند به آنها يارانه پرداخت شود. وی در ارتباط با قانون هدفمندي يارانه‌ها گفت: اكنون دولت افرادي را كه درآمد بالايي دارند از روي دارايي‌هايشان شناسايي كند و بر اين اساس در گام نخست بايد از اين افراد خواسته شود تا به صورت داوطلبانه از گرفتن يارانه منصرف شوند. بعد اگر دريافت را ادامه دادند، دولت با در نظر گرفتن جريمه آن را پس بگيرد. با اين روش دولت مي‌تواند دهك‌هاي بالاي جامعه را از گرفتن يارانه خارج كند. به گفته این استاد دانشگاه، در مرحله بعد بايد به دنبال يك راه‌حل بود تا هوشمندانه‌تر اين سياست‌هاي جبراني اعمال شود، البته منهاي هزينه‌ها. وی نگراني اساسي حال حاضر را درباره افزايش قيمت تمام شده توليد دانست و گفت: به نظر من يكي از سياست‌ها اصلاح نرخ ارز است. بر خلاف افرادي كه با دو نرخي بودن ارز مخالف هستند من موافق اين امر هستم‌. دليلي وجود ندارد تا فردي كه مي‌خواهد يك مسافرت خارج از كشور برود، به او ارز هزار توماني بدهند. اين بدان معنا است كه ما منابع آيندگان را فروخته‌ايم. وی افزود: با اين نظام ارزي مي‌توان براي توليدكننده كه مي‌خواهد مواد اوليه وارد كند، ارز ارزان قيمت و براي سفرهاي تفريحي خارجي افراد، ارز گران‌تري در نظر گرفته شود.
يارانه نقدي بهترين روش است؟
حريرچيان نیز در این میزگرد تاکید کرد: بهتر است به جاي پرداخت يارانه نقدي به توليد و صنعت از پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري كه از ماشين‌ كم مصرف استفاده مي‌كنند، بهره برد. همچنين بايد موسسه‌هاي صنعتي توسعه‌اي همچون سازمان گسترش و توسعه صنايع ايران و بانك توسعه صنعت در كشور شكل بگيرد. با اين روش هم به امر صنعت از لحاظ سرمايه‌گذاري كمك مي‌شود و هم اينكه زياني متوجه توليدكننده نمي‌شود. وی افزود: در شرايط فعلي ميل به مصرف در افرادي كه يارانه نقدي مي‌گيرند بيشتر است و اين روش به توليد فشار وارد مي‌كند، زيرا هزينه‌اي كه مي‌گيرند، بلافاصله وارد بازار كرده و صرف خريد مي‌كنند. در نتيجه اين موضوع افزايش قيمت‌ها را به همراه دارد، اما با وجود مشكلات ذكر شده هم‌اكنون به جز اين راه، راه‌حل ديگري وجود ندارد و پرداخت يارانه نقدي بهترين روش ممكن است.
كاهش نرخ سود بانكي برای کمک به تولید خطرناک است
جمشید پژویان درباره راهكارهاي محوري براي پيشبرد هر چه بهتر قانون هدفمندي يارانه‌ها در بخش تولید تصریح کرد: گام نخست اين است كه بايد هر چه زودتر سهم بخش توليد را نه به‌طور دائم، بلكه براي تغيير فناوري در نظر گرفت تا با اين روش توليدكننده بتواند هزينه توليد و قيمت تمام شده را پايين بياورد و كيفيت را افزايش دهد؛ اما كاهش نرخ سود بانكي بسيار روش خطرناك و غير كارشناسانه‌اي است، چون مي‌توان با استفاده از معافيت و نرخ نزولي استهلاك به توليدكننده كمك كرد تا فناوري خود را در مدت زمان كوتاهي عوض كند. وی افزود: براي تامين منابع اوليه بايد نظام بانكي، اعتباراتي را به اين سمت هدايت كند، البته اين نوع معافيت و سياست‌ها هم مهلت دارد، يعني ما پنج سال نرخ استهلاك را با اين روش اجرا مي‌كنيم و دولت با شما در سرمايه‌گذاري شريك مي‌شود و بعد از پنج سال اين كمك قطع خواهد شد. سپس نظام بانكي نه با نرخ بانكي، بلكه منابع را به همان نرخي كه رقابت مي‌شود به بخش توليد هدايت مي‌كند و در اختيار توليدكننده قرار مي‌دهد.

منبع : دنیای اقتصاد